فیبروز بینی چیست؟ [علل، علائم، پیشگیری و درمان فیبروز بینی]

آیا پس از جراحی بینی گوشتی، با تورم و تغییر شکل غیرقابل انتظاری در بینی خود مواجه شده اید؟ اگر پاسختان مثبت است، ممکن است با عارضه ای به نام “فیبروز بینی” روبرو شده باشید. این عارضه می‌تواند برای هر کسی به وجود بیاید، اما با توجه به آمار، افراد دارای بینی گوشتی بیشتر در معرض ابتلا به فیبروز بینی قرار دارند.

با ما همراه باشید تا به درک کاملی از فیبروز بینی و راه های مقابله با آن دست پیدا کنید.

فیبروز بینی چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟

فیبروز بینی، کابوس بسیاری از افراد پس از انجام جراحی بینی گوشتی است. این عارضه، با ایجاد بافت اسکار اضافی در محل برش‌ها، می‌تواند ظاهری ناخوشایند و غیرطبیعی به بینی شما بدهد و حتی عملکرد تنفسی شما را تحت تاثیر قرار دهد.

در عمل جراحی بینی، پزشک برای دسترسی به ساختار بینی و ایجاد تغییرات لازم، برش‌هایی را ایجاد می‌کند و پوست را از روی استخوان بینی جدا می‌کند. پس از جراحی، برای اتصال بافت‌های جدا شده، فیبروز بینی که نوعی بافت چسبنده است، به طور طبیعی ایجاد می‌شود. این فرآیند به بازگشت آناتومی بینی به حالت اولیه و ترمیم زخم‌های ایجاد شده کمک می‌کند.

اگر ورم فیبروز بینی بیش از حد طبیعی ایجاد شود، می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند بزرگ شدن بینی، بازگشت فرم بینی به حالت اولیه، افتادگی نوک بینی و تنگی نفس، عفونت، خونریزی، واکنش‌های آلرژیک، کشش بیش از حد پوست، و یا نقص در روند التیام زخم شود. در این بخش، مشکلات ناشی از ورم فیبروز بینی را شرح می‌دهیم:

بزرگ شدن بینی	تجمع بافت اسکار در بینی می‌تواند باعث بزرگ شدن و حجیم شدن آن شود.
بازگشت فرم بینی به حالت اولیه	فیبروز بینی می‌تواند باعث کشیده شدن پوست بینی و از بین رفتن فرم جدید آن شود.
افتادگی نوک بینی	بافت اسکار اضافی می‌تواند باعث سنگینی نوک بینی و افتادگی آن شود.
تنگی نفس	در موارد شدید، ورم فیبروز بینی می‌تواند مجرای تنفسی بینی را مسدود کند و باعث تنگی نفس شود.

مشکلات دیگر:

عفونت	فیبروز دماغ می تواند زمینه ساز عفونت های مکرر در ناحیه بینی شود.
خونریزی	ضخیم شدن بافت بینی به دلیل فیبروز بینی می تواند احتمال خونریزی بینی را افزایش دهد.
واکنش های آلرژیک	در برخی افراد، فیبروز بینی می تواند باعث واکنش های آلرژیک به بخیه ها یا مواد مورد استفاده در جراحی شود.
کشش بیش از حد پوست	فیبروز بینی می تواند باعث کشش بیش از حد پوست بینی و ایجاد ظاهری براق و غیرطبیعی شود.
نقص در روند التیام زخم	فیبروز بینی می تواند روند التیام زخم ها را به تعویق انداخته و خطر ایجاد اسکارهای برجسته و ناهموار را افزایش دهد.

در بخش‌های بعدی این مقاله، به بررسی علل ابتلا به فیبروز بینی، علائم و نشانه‌های این عارضه، روش‌های پیشگیری از بروز فیبروز بینی، و گزینه‌های مختلف درمانی برای مقابله با آن خواهیم پرداخت.

علل اصلی فیبروز بینی

در این بخش از مقاله، به بررسی علل اصلی فیبروز بینی خواهیم پرداخت:

پاسخ التهابی غیرطبیعی	در فرآیند طبیعی التیام زخم، بدن کلاژن تولید می‌کند تا بافت‌های آسیب‌دیده را ترمیم کند. با این حال، در برخی افراد، این پاسخ التهابی بیش از حد فعال می‌شود و منجر به تولید کلاژن بیش از حد و تشکیل بافت اسکار می‌شود.
ژنتیک	برخی افراد به طور ژنتیکی مستعد تشکیل اسکار بیش از حد هستند.
عوامل محیطی	عواملی مانند قرار گرفتن در معرض نور خورشید، سیگار کشیدن و آلودگی هوا می‌توانند روند التیام زخم را مختل کرده و خطر تشکیل فیبروز دماغ را افزایش دهند.
تکنیک‌های جراحی	انتخاب روش جراحی نامناسب یا بی‌دقتی جراح حین عمل می‌تواند خطر تشکیل فیبروز بینی را افزایش دهد.
مراقبت‌های بعد از عمل	عدم رعایت صحیح دستورالعمل‌های مراقبت‌های بعد از عمل می‌تواند منجر به عفونت، خونریزی و سایر عوارضی شود که خطر تشکیل فیبروز دماغ را افزایش می‌دهند.

علاوه بر این علل اصلی، عوامل دیگری نیز می‌توانند در ایجاد فیبروز بینی نقش داشته باشند، از جمله:

سن	افراد مسن‌تر بیشتر در معرض ابتلا به فیبروز بینی هستند.
جنسیت	زنان بیشتر از مردان به فیبروز بینی مبتلا می‌شوند.
سابقه خانوادگی	اگر سابقه فیبروز بینی در خانواده شما وجود داشته باشد، شما نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این عارضه هستید.

در نهایت، فیبروز بینی علل مختلفی دارد که از جمله مهمترین آنها می توان به پاسخ التهابی غیرطبیعی بدن، عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی، تکنیک های جراحی نامناسب و عدم مراقبت های صحیح بعد از عمل اشاره کرد. شناخت این علل و عوامل خطر می تواند به پیشگیری از بروز این عارضه و یا درمان به موقع آن کمک کند.

علائم و نشانه‌های فیبروز بینی

فیبروز بینی می‌تواند علائم و نشانه‌های مختلفی داشته باشد که در برخی افراد خفیف و در برخی دیگر شدیدتر است. برخی از مهم‌ترین علائم و نشانه‌های فیبروز بینی عبارتند از:

تورم و سفت شدن پوست بینی	این علامت معمولاً در چند هفته اول پس از جراحی ظاهر می‌شود و به مرور زمان تا حدی فروکش می‌کند. با این حال، در افراد مبتلا به فیبروز بینی، تورم و سفتی پوست بینی ممکن است برای مدت طولانی‌تر باقی بماند و حتی بدتر شود.
ایجاد برآمدگی یا ناهمواری در پوست بینی	تجمع بافت اسکار در یک نقطه خاص از بینی می‌تواند منجر به ایجاد برآمدگی یا ناهمواری در پوست شود.
تغییر رنگ پوست بینی	در برخی موارد، فیبروز بینی می‌تواند باعث تغییر رنگ پوست بینی و قرمزی، قهوه‌ای شدن یا تیرگی آن شود.
خشکی و پوسته پوسته شدن پوست بینی	بافت اسکار می‌تواند باعث خشکی و پوسته پوسته شدن پوست بینی شود.
درد و حساسیت	در برخی افراد، فیبروز بینی می‌تواند باعث درد و حساسیت در ناحیه بینی شود.
گرفتگی بینی	در موارد شدید، فیبروز بینی می‌تواند مجرای تنفسی بینی را مسدود کند و باعث گرفتگی بینی و تنگی نفس شود.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم و نشانه‌ها، به خصوص اگر بعد از چند ماه از جراحی بینی همچنان ادامه داشته باشند، باید به پزشک خود مراجعه کنید. تشخیص فیبروز بینی با معاینه فیزیکی توسط پزشک و در صورت نیاز با انجام برخی آزمایشات مانند سونوگرافی یا MRI انجام می‌شود.

در بخش بعدی، به بررسی روش‌های پیشگیری از فیبروز بینی خواهیم پرداخت.

روش‌های پیشگیری از فیبروز بینی

اگر قصد انجام جراحی بینی دارید، برای پیشگیری از فیبروز بینی می‌توانید اقدامات مختلفی انجام دهید:

انتخاب جراح باتجربه و متخصص	مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از فیبروز بینی، انتخاب جراح باتجربه و متخصص است. جراح باتجربه با تسلط بر تکنیک‌های جراحی و استفاده از روش‌های مناسب، می‌تواند خطر ابتلا به فیبروز بینی را به حداقل برساند.
مشاوره قبل از عمل	قبل از انجام جراحی، حتماً با جراح خود در مورد سابقه پزشکی، نگرانی‌ها و انتظارات خود صحبت کنید. جراح شما باید با دقت شما را معاینه کند و در مورد احتمال ابتلا به فیبروز بینی و اقدامات لازم برای پیشگیری از آن با شما صحبت کند.
کنترل عوامل زمینه‌ای	اگر بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری‌های خودایمنی یا کمبود ویتامین C دارید، قبل از انجام جراحی حتماً با پزشک خود مشورت کنید و در صورت نیاز اقدامات لازم برای کنترل این بیماری‌ها را انجام دهید.
مراقبت‌های بعد از عمل	بعد از انجام جراحی، حتماً دستورالعمل‌های مراقبت‌های بعد از عمل را به دقت رعایت کنید. این دستورالعمل‌ها ممکن است شامل مواردی مانند استفاده از کمپرس سرد، بالا نگه داشتن سر، مصرف داروهای تجویز شده و پرهیز از فعالیت‌های سنگین باشد.

در برخی موارد، ممکن است پزشک برای پیشگیری از فیبروز بینی، داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها یا داروهای ضد التهاب را تجویز کند. با انجام این اقدامات می‌توانید تا حد زیادی خطر ابتلا به فیبروز بینی را کاهش دهید. به خاطر داشته باشید که حتی با انجام تمام اقدامات پیشگیرانه، باز هم ممکن است در برخی افراد فیبروز بینی ایجاد شود.

در بخش بعدی، به بررسی گزینه‌های مختلف درمانی برای مقابله با فیبروز بینی خواهیم پرداخت.

درمان فیبروز بینی بعد از عمل

درمان فیبروز بینی یا درمان بافت فیبروز، به شدت و وسعت آن بستگی دارد. در موارد خفیف، ممکن است نیازی به درمان خاصی نباشد و با گذشت زمان تورم و سفتی پوست بینی تا حدودی فروکش کند. با این حال، در موارد شدیدتر، برای رفع فیبروز بینی و بهبود ظاهر و عملکرد بینی، از روش‌های درمانی مختلفی می‌توان استفاده کرد:

تزریق کورتیکواستروئید	تزریق کورتون در محل فیبروز بینی، می‌تواند به کاهش التهاب و تورم کمک کند.
لیزر درمانی	لیزر درمانی می‌تواند به تجزیه بافت اسکار و صاف شدن پوست بینی و درمان ورم فیبروز بینی کمک کند.
جراحی	در موارد شدید، ممکن است برای اصلاح فیبروز بینی و بازگرداندن ظاهر طبیعی بینی نیاز به عمل فیبروز بینی باشد.

انتخاب روش درمانی مناسب به عوامل مختلفی مانند شدت فیبروز بینی، سلامت کلی بیمار و ترجیحات شخصی او بستگی دارد. مهم است که در مورد گزینه‌های درمانی مختلف با جراح خود صحبت کنید و بهترین روش را برای خود انتخاب کنید.

فیبروز بینی می‌تواند عارضه ناخوشایندی باشد، اما با انتخاب جراح باتجربه، رعایت دستورالعمل‌های مراقبت‌های بعد از عمل و در صورت نیاز استفاده از روش‌های درمانی مناسب، می‌توان تا حد زیادی از بروز آن پیشگیری کرد و در صورت ابتلا به آن، به طور موثر آن را درمان کرد.

تزریق کورتون به بینی پس از عمل

تزریق کورتون به بینی پس از عمل، روشی موثر برای کاهش التهاب و تورم و جلوگیری از تشکیل اسکار و بازگشت فرم بینی به حالت اولیه است. کورتون نوعی داروی ضد التهاب است که به طور مستقیم در محل تزریق شده و به کاهش التهاب و تورم کمک می‌کند. با کاهش التهاب، فرایند ترمیم بافت تسریع شده و احتمال تشکیل اسکار و فیبروز بینی را کاهش می‌یابد.

کورتون همچنین می‌تواند به کاهش فعالیت سلول‌های فیبروبلاست که مسئول تولید کلاژن (پروتئینی که در تشکیل اسکار نقش دارد) هستند، کمک کند. تزریق کورتون توسط جراح بینی و در مطب یا کلینیک انجام می‌شود. برای تزریق، از یک سوزن ظریف استفاده می‌شود و هیچ‌گونه دردی احساس نخواهید کرد. مقدار کورتون تزریقی و تعداد دفعات تزریق، به شدت التهاب، وسعت اسکار و صلاحدید پزشک بستگی دارد.

تزریق کورتون روشی غیرتهاجمی، سرپایی، بی‌درد و بدون نیاز به بی‌حسی، اثرگذار سریع، ایمن و کم‌عارضه است. با این حال، در برخی موارد ممکن است عوارض جانبی مانند آتروفی (نازک شدن) پوست، سفید شدن پوست، ایجاد فرورفتگی در محل تزریق و عفونت رخ دهد.

علاوه بر نکات ذکر شده در این مطلب، مطالعه مقاله «۹ درمان تضمینی ورم بینی بعد از عمل» نیز می‌تواند اطلاعات مفید و کاربردی در اختیار شما قرار دهد. پیشنهاد می کنیم این مقاله را نیز بخوانید.

سوالات متداول